Over de windclaimactie #
Op 13 juni 2015, in het kader van de Internationale Dag van de Wind, hebben we met REScoop.Vlaanderen symbolisch het gebruiksrecht op de wind boven Vlaanderen geclaimd. Deze zogeheten “windclaim” was een actie die windenergie expliciet naar voren bracht als gemeengoed, en pleitte voor het recht van burgers op collectieve toegang tot omgevingsenergie voor eigen gebruik.
Doel van de actie #
De actie kwam er als antwoord op de zogenaamde “windrush” (vanaf 2012), waarbij ontwikkelaars massaal gronden onder contract brachten. Hierdoor werd het voor burgerinitiatieven vrijwel onmogelijk om nog projecten te realiseren. Dit leidde tot een feitelijke privatisering van de wind, een natuurlijk en gemeenschappelijk goed.
Door ons te beroepen op artikel 714 van het Burgerlijk Wetboek (res nullius), stelde REScoop.Vlaanderen zich op als vertegenwoordiger van de Vlaamse burgers en markeerden we symbolisch een windterritorium van 3.900 km², begrensd met fysieke merkpalen op vijf strategische locaties in Vlaanderen: De Panne, Watervliet, Turnhout, Maasmechelen en Overijse.
Verloop van de actie #
De actie werd kracht bijgezet door:
• een aangetekende brief aan de Vlaamse minister-president op 13 juni 2015,
• een herinneringsbrief op 29 oktober 2015,
• een formele aanmaning op 28 april 2016, waarin werd aangekondigd dat de windclaim zou overgaan in een “windrecht” indien geen reactie volgde.
Op 3 juni 2016 werd dit “windrecht” formeel uitgeroepen via een oorkonde en een bericht aan de bevolking, gericht aan de vijf Vlaamse gouverneurs.
Ruimtelijke afbakening en lokale verankering #
De windclaim werd expliciet ruimtelijk afgebakend via een symbolische grensmarkering van het ‘windgebied’, met coördinaten en een fotoverslag per locatie. Elke locatie werd gedragen door lokale burgercoöperaties, waarmee REScoop het draagvlak en de verankering in de gemeenschap zichtbaar maakte.
Nasleep en beleidskaders #
De actie kreeg een vervolg in pleidooien voor een wettelijke verankering van burgerparticipatie in windprojecten. Dat leidde tot het opstellen van beleidsvoorstellen, verzoekschriften aan het Vlaams Parlement en verdere communicatiecampagnes, zoals de “windbrief”-actie in 2017 en het verzoek tot decretaal verankerde burgerparticipatie (2023) samen met BBL en Reset.Vlaanderen.
Documentatie #
- 1. Windclaimbrief – 13 juni 2015
- Formele start van de windclaim; aangetekend verzonden naar de minister-president
- 2. Aanmaning – 28 april 2016
- Ultimatum en overgang van windclaim naar windrecht aangekondigd
- 3. Persbericht & verslag – juni 2015
- Aankondiging actie, locaties merkpalen, inhoudelijke motivatie
- 4. Fotoverslag merkpalen – juni 2015
- Visuele documentatie van de acties in het veld
- 5. Oorkonde & bericht aan de bevolking – 3 juni 2016
- Officiële erkenning van het ‘windrecht’ als burgerrecht
- 6. Persdossiers en beleidsvoorstellen – 2017 en later
- Actieve opvolging in beleidscontext: pleidooi voor winddecreet en participatieverplichtingen
- 7. Link naar verzoekschrift Vlaams Parlement
- Uitgebreide documentatie en verslag van de hoorzitting
- 8. Brochure windclaimactie via burgerenergie.be
- Publieksgerichte infobrochure
