Meerwaarde burgerenergie-coöperaties breekt alle records in 2022

Nooit eerder was de meerwaarde die burgerenergie-coöperaties creëren in Vlaanderen groter dan in crisisjaar 2022. Vorig jaar genoten ca 60.000 coöperatieve huishoudens een voordeel van gemiddeld 560 euro op hun energiefactuur. Dat is het equivalent van 3 energiecheques, maar dan zonder negatieve impact op het begrotingstekort. Onderstaande grafiek toont de evolutie van de meerwaardecreatie sinds 2010 op basis van officiële cijfers uit V-test VREG en jaarverslagen. De economische meerwaarde (rood = voordeel energiefactuur) blijkt een veelvoud van de financiële meerwaarde (blauw = dividend).

Vaststelling1 : coöperatieve windturbines en zonneparken hebben een blijvende positieve impact op de huishoudelijke energiefactuur.   

Dat coöperaties veerkrachtig zijn en robuuster in crisisperiodes is historisch een gekend fenomeen (prof. Tine De Moor Economische en sociale geschiedenis). Europa verzeilde recent in de ergste energiecrisis sinds de jaren 70. Huishoudens en bedrijven kreunen in 2022 onder exploderende energiefacturen, door stijgende marktprijzen maken energieproducenten overwinsten en gaan energieleveranciers failliet, overheden nemen milderende maatregelen met ernstige gevolgen voor de begroting. 

In deze chaos blijken burgerenergie-coöperaties opmerkelijk veerkrachtig. Voor hen is stroomlevering een dienstverlening aan de leden. Leden van burgerenergie-coöperaties zijn terzelfdertijd eigenaar van de installaties, als gebruiker van de geproduceerde energie. Ze bepalen zelf hoeveel die energie moet kosten op hun energiefactuur, en hoeveel die moet opbrengen voor hun burgerenergie-coöperatie. De geproduceerde elektriciteit wordt collectief gedeeld aan kostprijs plus marge. 70% van de leden heeft slechts één aandeel van 250 euro, 85% van de leden neemt thuis de stroom af en gebruikt dus burgerenergie. Dit toont aan dat mensen vooral lid worden van een burgerenergie-coöperatie om toegang te krijgen tot lokaal geproduceerde hernieuwbare energie aan een faire prijs. De interne solidariteit in de coöperatie speelt dankzij de 30% leden die meer aandelen kopen dan noodzakelijk, waardoor ook de 70% leden die slechts 1 aandeel bezitten hun jaarverbruik kunnen afnemen (rood) en daarnaast genieten van een bescheiden dividend (blauw). 

Burgerenergie-coöperaties (REScoops) zijn energiegemeenschappen met een leveringsvergunning waarmee ze sinds 2003 collectief energiedelen, met topscores voor dienstverlening (VREG) en investeringsbeleid (Greenpeace) .Ca 2% van het residentieel cliënteel past reeds burgerenergie toe, wat in crisisjaar 2022 een economisch voordeel opleverde van ca 560 euro op hun huishoudelijke energiefactuur. Door het stijgend succes geldt momenteel echter een contractstop, nieuwe leden kunnen pas burgerenergie afnemen zodra er nieuwe coöperatieve windturbines en zonneparken bijkomen. 

Vaststelling2 : een coöperatief aandeel van 250 euro geeft levenslang toegang tot lokale hernieuwbare energiebronnen en burgerenergie aan een faire prijs, een eenmalige energiecheque van 200 euro verlicht eventjes de energiefactuur met negatieve gevolgen voor de begroting. Een duurzame TIP voor de overheid wanneer straks de uitbreiding van het sociaal tarief wegvalt.